Trái Xay là một trong những đặc sản nổi tiếng của Ninh Thuận, còn có tên gọi khác trái Nhung. Gọi là trái Nhung vì ở ngoài lớp vỏ trái Xay có một lớp lông tơ mịn như nhung phủ lên bên trên vỏ.

Trái Xay có mùi vị rất lạ, rất đặc trưng của một loại trái cây rừng nên không bao giờ bị nhầm lẫn với các loại trái cây khác. Hình dáng trái Xay có hình bầu dục hơi dẹp. Bên ngoài lớp vỏ trái Xay có màu đen hay nâu thẫm. Lớp vỏ bên ngoài của trái giòn, chỉ cần dùng tay ấn nhẹ là sẽ làm vỡ lớp vỏ để lộ ra lớp thịt bên trong. Thịt bên trong trái thường có màu vàng đậm, thịt xốp và mềm. Khi ăn vào miệng, cảm giác đầu tiên có thể nhận thấy là vị chua, nhưng để lâu hơn một chút sẽ thấy vị chua ấy tan biến mà đọng lại là vị ngọt thanh rất riêng biệt trong miệng… Hơn nữa, trái Xay chứa lượng chất đạm protein rất thấp, chất xơ dạng thô cao vừa phải nên loại quả dùng để ăn chơi này có thể giúp giảm nồng độ cholesterol trong máu tốt.

Trái Xay hiện nay được người bán chế biến thành hai loại mà hiện giờ mặt hàng này bán rất chạy đó là Xay rim nước đường và Xay rim muối ớt. Xay rim nước đường có nghĩa là người bán lấy trái Xay đem rim với nước đường, xong rồi vớt ra bỏ vào hộp rồi cho một ít nước đường vào. Còn Xay rim muối ớt là người bán đem trái Xay rim với muối ớt cho khô rồi cho vào hộp. Với hương vị vốn có ban đầu của trái Xay cộng thêm cách chế biến của người bán đã làm cho đặc sản trái Xay đã ngon nay lại càng thêm ngon hơn với sự kết hợp của nước đường và muối ớt. Hiện nay những bạn gái xem Xay rim là món ăn vặt khoái khẩu lý tưởng của họ. Và Xay rim được lựa chọn cho những người đi du lịch mua làm quà tặng cho người thân hoặc bạn bè. Bởi vậy, dù chỉ là một món ăn dân dã nhưng Xay rim Phan Rang đã làm “say” lòng biết bao thực khách.

Du khách đến Ninh Thuận đã ăn qua món đặc sản này chưa? Nếu du khách nào chưa từng thử thì hãy nhanh chân ăn thử hoặc với những ai đã ăn qua rồi thì đừng để quên lãng mùi vị của nó nhé. Những trái Xay to chắc, ngon nhất và được bóc vỏ sạch sẽ là một món quà du khách.